Toch maar weer een post(je): op Sargasso.nl verscheen een artikel met de titel Fascisme, in onze tijd? Vooral dat vraagteken. Het is een stuk van Erik Jurgens van het Montesquieu Instituut waarin hij de analyse van Amerikaanse Harvard-hoogleraar Robert Paxton beschrijf, neergelegd in “The Anatomy of Fascism” , dat is op zich interessant. Tot het moment dat Jurgens schrijft:

[…] Raymond Aron suggereerde al in 1944 dat ‘fascistische’ bewegingen de plaats innemen van de eerder zo dominante godsdienst, dus ‘seculiere godsdiensten’ zijn. Net zoals bij ons het einde van de Verzuiling daarvoor ruimte bood.

En die visie blijkt dus veel te beperkt.

Nu is een rode draad – er zijn er nog een paar – van dit blog, de relatie tussen (katholieke) religie en fascisme. En het statement is dat fascisme niet plaatsvervangend is maar veroorzaakt en vertroeteld wordt door religie. De ene, de soeverein, die aan het hoofd staat en alle beslissingen neemt. Religieuzer dan dat wordt het niet en de religie voedt, houdt in stand en ondersteunt de fascistische leider. De ene keer is dat het katholieke, dan weer het protestante en/of het evangelische (islam en boeddhisme lijken ook die trekken te hebben maar die komen in dit blog verder niet voor). De regeringsvorm als spiegel van de religie.

Op BlueSky vond ik een artikel op The Millitary.Com dat beschrijft dat Pete Hegseth (minister van defensie onder Trump) een gebedsdienst heeft ingesteld. Het artikel begint met:

In a move that pushes the boundaries of Constitutional prohibition against a state religion, Defense Secretary Pete Hegseth hosted an evangelical prayer service in the middle of the day at the Pentagon in which a pastor praised President Donald Trump as “sovereignly appointed.”

A program for the event called it the “Secretary of Defense Christian Prayer and Worship Service.” It was held at the Pentagon’s auditorium and was broadcast throughout the building on its internal cable network.

While Hegseth made an opening prayer, the majority of the service was run by the defense secretary’s personal pastor from a Tennessee church whose leaders have a documented history of advocating for male-led Christian authority over society.

Dat is op zich al een redelijk goed bewijs van de bemoeienis van de (Amerikaanse evangelische) kerk met het bestuur (Hegseth deze keer) en het lijkt zeker niet op een vervanging van religie door een fascistische regering – in casu Trump en zijn team. Het is het zij aan zij werken van religieuze en wereldlijke machten.

Ik heb gedurende de eerste periode van Trump daar al op gewezen – De hedendaagse kruistocht – Kort (en gerelateerde blogs, zoekt u  maar) – en in die post refereerde ik drie artikelen die ik hier herhaal:

Het gebruik van christelijk idioom in de Amerikaanse politiek is niet onschuldig (u kunt lokale kopie downloaden via de links):

1. 1. Debating the ‘Crusade’ in Contemporary America, Matthew Gabriele, The Mediaeval Journal, 6.1 (2016), pag. 73 – 92.
   2. The God Card: Strategic Employment of Religious Language in U.S. Presidential Discourse. Ceri Hughes, International Journal of Communication 13 (2019), pag. 528 – 549.
   3. The unexpected Orthodoxy of Donald J. Trump: White Evangelical Support for the 45^th President of the United States, Gerardo Martí, Sociology of Religion: A Quarterly Review 2018. Pag 1-8. Doi: 10.1093/socrel/sry056.

Er is een hele wetenschappelijke subcultuur die dit onderwerp onderzoekt. Religie is geen weggedrukte stroming die ingenomen wordt door fascistische leiders, religie wordt bewust gehanteerd door hen. Trump en religie zouden geanalyseerd moeten worden vanuit de manipulaties in machtsstructuren.

Dat proces van samensmelting van religieuze en wereldlijke macht is al heel lang gaande. Ik verwijs daarvoor graag naar eerdere blogs, bijvoorbeeld:

1. De paus, complotten en Prediker.
2. Fascisten en Katholieken
3. Antisemitisme en Katholieken
4. etc… tags: fascisme, Trump en zo. Zie ook de Lijst van Blogs.

En dat leidt tot mijn tweede aantekening: de volstrekte negatie van  Politieke Theologie (1922) van Carl Schmitt (1988 – 1985).

Op het moment dat wordt gesproken over soevereiniteit – soeverein gekozen of iemand die soeverein regeert, een soevereine koning (Tsaar, ja kijk maar naar Poetin en Rusland) of wat Trump nu wil of denkt te zijn (kijk hierboven naar het gebed van Hegseth), komt de politieke theologie van Schmitt in beeld.

En ja, u begrijpt het al, daar heb ik ook wat aandacht aangegeven.

De intellectuelen – die lang niet altijd zo intelligent zijn – van Nederland zouden meer aandacht mogen besteden aan de relatie tussen religie en fascisme. En dan niet als elkaar uitsluitende  stromingen, maar als elkaar aanvullende en ondersteunende stromingen.

Aanvullend:

1. Ik heb sinds 2005/2007 een soort haat-liefde verhouding met Sargasso. Ik kon hier fragmenten publiceren [die nooit onder mijn naam werden gepubliceerd maar als gastauteur]. Ik sta – en ja dat irriteert nog steeds – dus ook niet bij de auteurs.
2. Het stuk van Jurgens en dit antwoord daarop (als uitbreiding van de primaire reactie) laat zien dat Sargasso nog steeds de positie neemt van de vervanging van religie door ‘seculiere godsdiensten’ als fascisme. En ik hoop dat ik duidelijk was: dat is naar mijn mening heel erg fout, het is een bord voor de kop.
3. Zie ook een ander artikel van het Montesquieu Instituut met ook een reactie van mijn hand en een reactie daarop van Prediker. Na een bizarre woordenwisseling met Prediker (ja, die) in dat draadje, die mij betichtte van complottheorieën haakte ik toch relatief snel af. (zie ook De paus, complotten en Prediker en de blogs die daarin worden genoemd),
4. Merk op, dat mijn Broken Links robot een tijdlang mijn links naar Sargasso als verdwenen zag. Dat houdt in, dat Sargasso links vanaf mijn domein moet hebben geblokkeerd. Dat is nu gelukkig opgeheven maar ik zie het wel als een litteken.