De link tussen de Evangelische kerken en het katholicisme zit hem in de conservatieve vleugel van de laatste en dat wordt duidelijk in Evangelisch fundamentalisme en katholiek integralisme: een verrassende oecumene. Vandaag kreeg ik een zeer lezenswaardig artikel onder ogen, Apocalyptic Christianity in the State Department?, dat de link beschrijft tussen Trump en de Evangelische kerken in de VS. Apocalyptic Christianity in the State Department beschrijft vanaf de periode Bush en de oorlog in Irak, hoe apocalyptiek deel uitmaakt van de Amerikaanse buitenlandse politiek (NB: het verhaal rond Chirac en Gog en Magog heeft ook de Wiki gehaald).

— Update 13 maart —

Op 8 maart verscheen een tweede artikel op Alternet met dezelfde insteek: de oorlog tegen de islamitische wereld is een kruistocht : The War on Terror as the Launching of an American Religious Crusade. Op 13 maart ontsloeg Trump Tillerson, zie ook De hedendaagse kruistocht.

— —

Carel Willink – Chateau en Espagne (1939)
Collectie Arnhems Museum
© mrs.Sylvia Willink/Pictoright amsterdam

De Apocalyps als drijvende kracht achter de invloed van religie op het Amerikaanse politieke denken is bij mij pas de laatste jaren – misschien zelfs pas het laatste jaar – echt duidelijk geworden [1].

Toch was mijn gevoel over de verbinding tussen de religie en de seculiere Amerikaanse politiek, in mijn beleving juist, ook al beschreef ik het iets anders. Dat kwam vooral omdat ik de Rooms-katholieke kerk als een conservatieve eenheid beschouwde. Nu lijkt duidelijk, dat er een progressieve en een conservatieve vleugel is (het is niet geheel duidelijk welke in de toekomst de boventoon gaat voeren), waarbij de laatste aanhangt tegen de evangelische kerken met hun apocalyptiek.

In 2003/4 was echter Paus Johannes-Paulus II er nog en die was duidelijk zeer politiek, getuige zijn rol in de val van het communisme. Maar Johannes-Paulus II was ook duidelijk tegen de oorlog in Irak, al was hij niet principieel tegen oorlog en vond hij verdediging tegen terrorisme terecht [2].

Nadien is de tegenstelling tussen de progressieven en conservatieven in de Roomse kerk alleen maar groter geworden en blijkens de politiek van Trump is de evangelische conservatieve invloed duidelijk op dit moment het sterkst. De Rooms-katholieke invloed neigt formeel naar de progressieve kant, maar de weerstand daartegen neemt nog steeds toe en de strijd om de politieke en religieuze richting van het pausschap is nog steeds in volle gang (zie ook mijn blogs in de categorie actualiteit).

De onrust die mij in 2003/4 mijn boekje deed schrijven – en mijn wandeling deed maken – heb ik nog steeds. Er is geen stabiliteit in de relatie  tussen de conservatieven en de progressieven, de dreiging van het conservatisme – met bijbehorende apocalyptiek – bestaat nog steeds. Een dreiging, die ik verwoordde in het slot van mijn boekje (zie hieronder). Een wellicht niet geheel juiste analyse, maar qua gevoel en invloeden wel nog steeds juist.

Alleen Europa lijkt niet mee te gaan in de Angelsaksische angsthype en apocalyptiek. Maar wat de Europese rol nu werkelijk gaat zijn moet nog blijken, ook daar neemt de invloed van het religieuze conservatisme toe, met name vanuit Oost-Europa (Polen, Hongarije, Tsjechië, Slovakije en onlangs voegden Oostenrijk en Italië zich politiek bij dat blok). De rol van de religie is in elk geval duidelijk: het creëren van massa en apologie door apocalyptiek, door angst.

(hieronder het citaat met de afsluiting van mijn boekje – geschreven in 2003)

Ik lees in de krant dat Nederlanders niets meer met geloof heb­ben. Het onzinnig vin­den. Als even later de paus naar Lourdes gaat, wordt op het journaal gemeld dat er vrijwel geen Neder­landers bij zul­len zijn. Wel wordt de mis in Lourdes rechtstreeks op de Nederlandse televisie uitgezonden.

Nederlanders realiseren zich niet hoe groot het katholicisme is. Hoeveel mensen echt naar Santiago lopen [3]. Hoe bang veel men­sen nog zijn. De invloed van de Kerk is enorm. De nieuwe landen van Europa zijn katholiek en er is een verzoek ingediend om de grondwet van Europa toch een katholiek (christelijk) tintje te geven. Tot nu toe is het niet gelukt, maar de beweging blijft op gang. De lobby van de katholieken is groot. Het net­werk is for­midabel. The Passion of The Christ. Het sadistisch toerisme wordt sadistisch voyeurisme. De kunst wordt opnieuw ingezet. Marteling en dood wordt ‘goed’ als het ‘kunstzinnig’ verbeeld wordt. De propaganda van de kerk gaat door. Het christelijk fundamenta­lisme en propagandisme is niet dood.

Chirac is tegenstander van een katholiek statement in de grond­wet. Een waar drager van de erfenis van de Franse revo­lutie [4]. Is dat waarom hij jaren terug uit het kabinet van Giscard d’Estaing stapte? Zij zijn geen vrienden. De Fransen realiseren zich nog zeer goed wat de Kerk Frankrijk heeft aangedaan. Wat een stil­stand de Kerk heeft veroorzaakt. Conservatisme. Als tijdens de afronding van dit boek de paus naar Lourdes gaat ter ere van Maria-He­melvaart, wordt hij ont­vangen door Chirac en zegt hij weer – tegen Chi­rac, tegen de media en tegen het massale pu­bliek – dat het toch wel jam­mer is dat Eu­ropa geen referentie naar haar ka­tholieke wortels maakt. Het pro­ces gaat verder. De Kerk heeft een lange adem. De Franse revo­lutie is nog niet afgelo­pen en de Kerk is nog geen geschiedenis.

De oorlog in Irak is geheel parallel aan mijn reis gevoerd. Tij­dens de voorbereiding was er de propaganda. Toen ik wegging begon het vechten. Bij aankomst in Cahors begonnen de poli­tieke pro­blemen voor Bush en Blair. Bij aanvang van de terug­reis werden de martelingen bekend. Deze oorlog is zo katholiek dat het bijna ongelofelijk is en met de martelingen zien we het herstel van de inquisitie. Het is geen vergelij­king meer met het verle­den, het verleden is terug in nieuwe vorm. Bij aanvang werd Irak al bena­derd met de techniek van de inquisitie: je bent be­schuldigd, be­wijs nu je onschuld maar. Wij vinden dat je wa­pens hebt, bewijs maar dat je ze niet hebt. Als je dat niet doet of kunt, ben je schul­dig.

De stille acceptatie van de nieuwe inquisitie is verbijsterend. Irra­tioneel.
Guantanamo Bay. De Patriot Act.

Angst. De propaganda creëert angst. Overal zijn terroristen. Alles is terrorisme. Het woord terrorist krijgt de lading van de ketter. Ieder die kritiek heeft op de hoofd­stroom van de maat­schappij steunt het terrorisme. Elke dag de waarschuwing voor nieuwe aanslagen. Iedere scheef loensende donkere man een terrorist. Iedere geslui­erde vrouw een bedreiging.

Islam. Angst. Angst die de rede verduistert.

Kort na een top tussen Blair, Chirac en Schröder is er een aan­slag in Madrid. Het kost de lastige leiders van Spanje en Polen hun politieke hoofd. Het nieuwe Europa komt tot stand onder de dwang van angst.

Angst er niet bij te horen, angst niet ver­zekert te zijn, angst de boot te missen, angst geen geld te hebben en angst om ziek te zijn.

Angst voor terrorisme. Angst om vrij te zijn.
Ik ben bang, maar niet voor het terrorisme, niet voor vrijheid.

Op 6 juni gaat president Bush naar Europa voor de herdenking van de invasie in Normandië. Hij reist via Italië en gaat naar de paus.

Er is geen toeval.

Wat heeft de president van de Verenigde Staten bij de paus te zoeken? Hij is protes­tant. Wat is de paus nog in de moderne we­reld? Religie een individuele beleving? Het lijkt toch weer steeds politieker te worden. Is Irak toch echt een tiende kruis­tocht? Er is contact tussen de paus en de president van de Vere­nigde Staten van Amerika en daar wordt niet over koetjes en kalfjes gespro­ken. Politici spreken niet over koetjes en kalf­jes. One nation under God.

Zolang er monotheïstische godsdiensten op aarde bestaan zal er geen vrede zijn. Per definitie kan er slechts een zijn. De ene god tegen de andere. Als Irak voorbij is wordt Afrika bekeerd? India, China?

Het zit in het woord. Allah, Jahweh.

God.

Katholiek is Universeel. Al sinds de dagen van Constantijn.
Met behulp van de sterkste wereldheerser.
Met behulp van Santiago Matamoros.

Loop! Loop overal naar toe.
Loop! Maar niet naar Santiago de Compostela.

[1] lees trouwens ook over de onlangs  overleden Billy Graham waarmee de invloed van het evangelisme in de Amrikaanse politiek begon. Lees hier over hoe dat invloed had op het Amerikaanse conservatieve katholicisme.

[2] Zie NYT van 14 januari 2003.

[3] Van 1990 tot 2000 is het aantal gestegen van 15.000 tot 150.000 aangekomen pelgrims in Santiago de Compostela per jaar. Op dit moment is het ongeveer een half miljoen. Het me­rendeel te voet en te fiets. In een jubeljaar (2004 bijvoorbeeld) is het in Santiago een kermis voor en in de kathedraal. Een gekken­huis. (zie ook mijn updates mbt de statistieken van de pelgrimage)

[4] Jacques Chirac, Het respect van het principe van de schei­ding van Kerk en Staat (oorspronkelijk Franse versie). Toespraak uitgesproken op het Elysée op 17 december 2003.